Malarstwo Marty Czok

22 kwietnia – 26 maja

Dzieła Marty Czok, brytyjskiej malarki polskiego pochodzenia po raz pierwszy prezentowano
we Włoskim Instytucie Kultury w Warszawie w 2017 roku.

Marta Czok, rok urodzenia – 1947, Bejrut w Libanie, na wojennym szlaku II Korpusu Armii
Wojska Polskiego, w której służyli Jej rodzice Jadwiga i Józef Czok. Jej dzieciństwo to ciągłe
przemieszczanie się, emigracja rodziny z Libanu przez Włochy do Wielkiej Brytanii, gdzie spędziła
najmłodsze lata na londyńskich przedmieściach, doświadczając trudnej sytuacji materialnej
emigrantów. Wychowywała się w środowisku polskiej kultury, języka i literatury. Obrazy
z dzieciństwa głęboko utkwiły w pamięci przyszłej malarki i po latach wielokrotnie wracały w Jej
pracach. Wykształcenie Czok zdobyła w prestiżowej St. Martin’s School of Art w Londynie, tu
odnotowała sukcesy swoich pierwszych wystaw, w tym w londyńskiej Royal Academy. Kolejne
sukcesy wystawiennicze pojawiły się już we Włoszech, gdzie przeprowadziła się wraz z mężem
w połowie lat 70. Wystawy w muzeach i galeriach na całym świecie zaopatrzone licznymi
wydawnictwami katalogów i albumów zawierają biograficzną informację, w której Marta Czok
zaznacza, że jest Polką.

Malarstwo Artystki można podzielić na dwa obszary tematyczne. Pierwszy obszar to
rodzina, dzieciństwo i zabawy, drugi – metaforyczne formy i odniesienia do historii sztuki i
współczesności społeczno-politycznej świata. W wymienionych obszarach tematycznych dominują
dwa nurty: pierwszy, satyryczny, pozwalający Artystce na niczym nieskrępowane wypowiadanie się
i krytykę społeczno-polityczną oraz drugi, jak sama go określa, lżejszy, pozwalający na swobodną
interpretację wspomnień z czasów dzieciństwa, w których narracja często symboliczna i
groteskowa, a zarazem prosta i czytelna, obraca się wokół życia w zbombardowanym w czasie wojny
Londynie. Na szczególną uwagę zasługują wielopostaciowe sceny na tle miejskiej architektury, w
których Czok przywołuje wspomnienia z wczesnych lat w Londynie. Zaglądanie przez otwarte okna
zniszczonych wojną domów bez ścian było jedną z form zaspokajania dziecięcej ciekawości.

Wielu krytyków sztuki i recenzentów twórczości Marty Czok zauważa Jej międzykulturowy
horyzont i wielowymiarową wizję rzeczywistości, która łączy symbolizm, narrację, emocje i ironię.
Niewątpliwie Marta Czok posiada silną osobowość, poczucie własnej tożsamości, odwagę
i bezkompromisowość. Jej zdaniem rolą artysty jest wyrażanie swoich obaw w każdej sprawie, która
dotyczy człowieka i jego bezpieczeństwa we współczesnym świecie. Posługując się ironią, a nawet
prowokacją, poddaje swoje spostrzeżenia refleksji egzystencjalnej, odnosząc się do tematów
historii, religii, a także wojny, której skutki zaważyły na Jej życiu osobistym i rodzinnym. Łamiąc
wszelkie wzorce „politycznie poprawne”, odważnie stawia pytania o moralność i etykę
najważniejszych osobistości tego świata. Dotyka tematów historii, przestrzega przed
niedocenianiem wydarzeń z przeszłości, których jako ślepcy, pędzący przez życie, nie zauważamy.

Henryka Milczanowska 

kurator wystawy

22 kwietnia, godz. 17.00 – wernisaż

KDK Hugonówka, ul. Mostowa 15

wstęp wolny

Wystawa czynna do 26 maja